Qua chuyến công tác và qua nghiên cứu, nhóm nghiên cứu xin tổng hợp tóm tắt một số kinh nghiệm về ươm tạo doanh nghiệp công nghệ như sau:

 

 

Khởi nghiệp và ươm tạo công nghệ là nguồn lực thúc đẩy cải tiến công nghệ, tạo việc làm mới và đem lại tăng trưởng kinh tế của các quốc gia phát triển. Chính sách kinh tế của nhiều quốc gia cũng dịch chuyển từ thúc đẩy kinh doanh sang thúc đẩy khởi nghiệp. Các nước như Hàn Quốc, Trung Quốc, Singapore… đặc biệt quan tâm đến việc thúc đẩy sự tăng trưởng của các khu công nghệ và vườn ươm. Sự thành công của các khu công nghệ như Sillicon Valley ở California (Hoa Kỳ) và Khu công nghệ cao ở thành phố Cambridge (Vương quốc Anh) đã trở thành những mô hình kiểu mẫu cho nhiều quốc gia. Nhiều nước cũng hình thành và phát triển mạnh mẽ vườn ươm doanh nghiệp theo mô hình thành công ở Hoa Kỳ và Vương quốc Anh.

 

Theo Giáo sư David Hardman - Giám đốc điều hành Công viên khoa học Birmingham (Anh Quốc), trung tâm ươm tạo là cầu nối giữa mạng lưới những người có ý tưởng, những người có công nghệ đổi mới, những người có kinh nghiệm và những nhà đầu tư. Ươm tạo doanh nghiệp công nghệ cao là hoạt động hỗ trợ các tổ chức, cá nhân có ý tưởng khoa học - công nghệ, kết quả nghiên cứu khoa học - công nghệ thực hiện việc hoàn thiện công nghệ, chế thử sản phẩm và thành lập doanh nghiệp sản xuất sản phẩm công nghệ cao (theo SHTP-IC). 

 

Tại Việt Nam, vai trò của khởi nghiệp và ươm tạo đã bắt đầu được chú trọng. Nhà nước đã quan tâm thúc đẩy các chương trình, hoạt động cụ thể của Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Giáo dục và Đào tạo, UBND các tỉnh và thành phố, các hiệp hội doanh nghiệp... Cùng với nỗ lực của Chính phủ và các bộ, ngành, các doanh nghiệp cũng đã đóng vai trò tích cực vào việc thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp trong cộng đồng. Các chương trình, hoạt động đã bước đầu thu hút giới trẻ vào hoạt động khởi nghiệp và ươm tạo.

 

Tuy nhiên, chúng ta cũng phải thừa nhận rằng, hoạt động khởi nghiệp và ươm tạo ở Việt Nam đang ở giai đoạn đầu. Mặc dù đã có hàng trăm nghìn doanh nghiệp ra đời, ba khu công nghệ cao ở Hà Nội, TP HCM, Đà Nẵng đã ra đời và hoạt động nhưng mức độ hiệu quả và sự đóng góp cho cải tiến, đổi mới công nghệ của đất nước còn hạn chế. Vì vậy, câu hỏi đặt ra là yếu tố nào ảnh hưởng đến sự tồn tại và phát triển của các doanh nghiệp mới, đặc biệt là doanh nghiệp công nghệ cao. Yếu tố nào tác động đến hiệu quả của khu công nghệ cao và làm thế nào để hình thành các vườn ươm doanh nhân thành công.  

 

Định hướng phát triển kinh tế - xã hội của cả nước nói chung và thành phố Đà Nẵng nói riêng đã xác định vai trò then chốt của khoa học và công nghệ đối với sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Tuy nhiên, việc phát triển nội lực đổi mới sáng tạo - hệ sinh thái khởi nghiệp công nghệ ở Đà Nẵng còn nhiều bất cập, chỉ mới có vài công ty khởi nghiệp nhỏ, hầu hết trong lĩnh vực công nghệ thông tin, chưa có sự hiện diện của những quỹ đầu tư mạo hiểm hay nhà đầu tư thiên thần lớn, văn hóa khởi nghiệp chưa được khơi dậy. 

 

Chính vì vậy, việc hình thành một trung tâm ươm tạo doanh nghiệp công nghệ là cần thiết. Tuy nhiên, xây dựng mô hình hoạt động của trung tâm này cần thời gian nghiên cứu kỹ để phù hợp với thực trạng và hoàn cảnh riêng biệt của Đà Nẵng. 

 

 

Qua chuyến công tác, Ban Quản lý Khu CNC Đà Nẵng và Viện VN-UK đã được lắng nghe những chia sẻ, trao đổi cởi mở từ phía các đơn vị ươm tạo về các kinh nghiệm ươm tạo ở Việt Nam và thế giới. Trong đó, các yếu tố quan trọng đối với sự thành công của vườn ươm phải kể đến là:

 

2.1. Khảo sát thị trường: Theo Giáo sư Kim Hee Sup - Chuyên gia cao cấp của  KVIP, trước khi thành lập vườn ươm, việc xác định thế mạnh và ngành công nghiệp chiến lược của khu vực rất quan trọng và là điều kiện tiên quyết để quyết định lĩnh vực ưu tiên ươm tạo và mang lại thành công của vườn ươm. Dựa trên thế mạnh đó, mới có thể tìm kiếm nguồn ý tưởng đầu vào cho vườn ươm, tận dụng nguồn lực của địa phương và những chuyên gia đủ năng lực, hiểu biết và có kinh nghiệm để tư vấn cho các doanh nghiệp.

 

Nhóm chuyên gia của KVIP đã tiến hành nghiên cứu thị trường trong vòng 3 năm để xác định ra ba ngành công nghiệp chiến lược của khu vực này: chế biến nông sản; chế biến thủy sản; cơ khí chế tạo phục vụ chế biến nông, thủy sản. Khu vực đồng bằng sông Cửu Long là vựa lúa của cả nước, khu vực chính cung cấp các loại nông thủy sản cho thị trường trong nước và xuất khẩu, đặc biệt là hai mặt hàng xuất khẩu cá tra và tôm, và Cần Thơ được xác định là đầu tàu cho sự phát triển của đồng bằng sông Cửu Long.

2.2. Nguồn nhân lực vườn ươm: Theo chia sẻ của SHTP-IC, đội ngũ vận hành vườn ươm không cần số lượng lớn. Có những vườn ươm chỉ có 5-7 người, trong đó phải có người am hiểu về pháp lý vì vấn đề quyền sở hữu trí tuệ đặc biệt quan trọng khi ươm tạo một ý tưởng mới. Có thể thuê và sử dụng chuyên gia bên ngoài tùy theo dự án cần hỗ trợ về lĩnh vực gì và trả lương theo dự án. Đội ngũ lãnh đạo vườn ươm phải có kinh nghiệm về kinh doanh và có mạng lưới quan hệ rộng để tư vấn trực tiếp hoặc tìm kiếm, kết nối chuyên gia tư vấn cho doanh nghiệp.